Voorjaarsdebat 2025

Op maandag 24 juni – meteen na het Resultatendebat van vorige week vond het Resultatendebat plaats in de gemeenteraad: het debat waarbij de raad vooruit kijkt naar volgend jaar, 2023 dus. “Wat wil de gemeenteraad aan het college meegeven als zij komende maanden de begroting voor 2025 gaan opstellen?” Daar mag elke fractie 8 minuten over praten. Dit debat neemt fractievoorzitter Margot Kraneveldt altijd voor haar rekening.

Alle fractieleden van PvdA Zoetermeer hebben de afgelopen weken de Perspectiefnota gelezen en op basis van de eigen portefeuilles een stukje spreektekst opgesteld. Margot maakt hier dan een lopend verhaal van. Ook mochten alle fractieleden ideeën voor moties aanleveren. Uiteindelijk zijn we gekomen tot 6 moties voor dit debat.

Lees hieronder de hele spreektekst van Margot Kraneveldt:

Eerste termijn; gesproken woord geldt

SPREEKTEKST PERSPECTIEFNOTA 2025

Voorzitter, inwoners van Zoetermeer, collega’s, college,

Precies op deze dag 5 jaar geleden debatteerden we in deze zaal over een bezuinigingspakket van het toenmalige college. Nu ligt er weliswaar nog niet een concreet nieuw bezuinigingspakket voor, want dat komt volgend jaar pas, maar het financiële ravijn voor de gemeenten doemt onvermijdelijk op. Wij moeten daar een brug overheen zien te bouwen en wij kunnen als raadsfracties daar mede richting aan geven. Dat is een handschoen die de PvdA uiteraard graag oppakt.

We hopen natuurlijk dat het nieuwe kabinet wel met voldoende geld over de brug komt, zodat het ravijn minder diep wordt dan gevreesd. Maar als een verschrikt konijn in de koplampen afwachten op wat gaat komen en je niet voorbereiden, is onverstandig.
Het is belangrijk dat wij als gemeenteraad hier onze kaderstellende rol kunnen pakken. De PvdA geeft het college graag de volgende uitgangspunten mee, waarvan we er twee in moties hebben verwerkt:

• 5 Jaar geleden stelde de PvdA een alternatief pakket voor, waarin we socialere en duurzamere keuzes maakten dan het toenmalige college. Helaas had de coalitie de zaak dichtgeregeld. Wij drukken het college op het hart om ons volgend jaar een zodanig pakket te presenteren, dat de gemeenteraad wel de ruimte heeft om alternatieve voorstellen te doen.

Bezuinigingen brengen het risico met zich mee dat bepaalde doelgroepen, bijvoorbeeld mensen met een laag inkomen, extra getroffen worden doordat er voor hen een stapeling van bezuinigingen is. De PvdA vraagt in een motie het college om voor kwetsbare doelgroepen inzichtelijk te maken of die stapeling er is en hoe deze voor hen uitpakt. We doen dat samen met Zó! Zoetermeer, D66, GroenLinks, CU/SGP en het CDA.

• Bij bezuinigingen is het vaak zo dat er aan de uitgavenkant wordt gesneden. Echter: je kunt ook de inkomstenkant verhogen. Wat de PvdA betreft is dat geen taboe. Wij vragen het college om ook aan die kant de mogelijkheden inzichtelijk te maken en voorstellen te doen.
• Aansluitend daarop vindt de PvdA dat wij met een open blik moeten durven kijken naar onze eigen begrotingsdiscipline. Wij begroten doorgaans erg behoudend. Dat kan misschien wel een tikkeltje minder, en dat kan weer ruimte opleveren om bepaalde bezuinigingen niet te hoeven doorvoeren. Graag zien wij daar een reflectie van het college op bij de voorstellen die gaan komen.
• Mahatma Gandhi zei ooit: “Alles wat je vóór mij doet, maar niet mét mij, is tégen mij”. Voor de PvdA betekent dat: als wij vóór de stad gaan bezuinigen, laten we dat dan ook mét de stad doen. Daarom doet de PvdA samen met GroenLinks en D66 in een motie een gedurfd voorstel. Laten wij een tweede burgerberaad houden: we vragen aan onze inwoners wat zíj belangrijk vinden. Laat hen een aantal uitgangspunten of randvoorwaarden meegeven, of komen met eigen voorstellen. In Zeist hebben ze dit gedaan, met succes. Er liggen in Zoetermeer tientallen miljoenen op de plank en in de kluis. Dat geld is niet van ons, maar van de inwoners. Laat ze dan ook meebeslissen daarover.

Voorzitter,

Bij alle bespiegelingen over eventuele bezuinigen zouden we haast vergeten dat we vandaag een Perspectievendebat houden. En perspectief, dat is waar de Zoetermeerse inwoners ons om vragen:

1. Perspectief op zorg en ondersteuning: wat gaat er in de jeugdzorg en de wmo gebeuren, krijg ik straks nog wel de zorg die ik nodig heb?
2. Perspectief op werk en inkomen: wat als ik 55 ben en werkloos word, kom ik nog wel aan de slag? Wat als ik mijn gezin niet meer kan onderhouden?
3. Perspectief op betaalbaar wonen: is er ook voor mij als jongere een woning beschikbaar, hoelang moet ik wachten op een sociale huurwoning?
4. Perspectief op een fijne leefomgeving: is er nog sociale samenhang in mijn wijk, waarbij we met compassie omzien naar elkaar? Blijft mijn wijk schoon, veilig en groen?

Laten we dus ook in financieel moeilijke tijden onze inwoners perspectief blijven bieden. Voorzichtig zijn met uitgaven begrijpen we. Het bestuur van deze stad kunnen we echter niet in de ijskast stoppen, de stad draait door. Wij roepen het college en de raad op niet alleen te doen wat hoognodig is, maar juist te investeren in wat broodnodig is. Het feit dát er een financieel ravijn opdoemt, wil niet zeggen dat er geen enkel nieuw beleid mogelijk is, of dat eenmalige wensen niet financieel gerealiseerd kunnen worden.

Laten we niet pennywise en poundfoolish zijn door op korte termijn dingen niet te doen om er later achter te komen dat een hersteloperatie ons veel meer geld kost. Dat wil de PvdA niet laten gebeuren. Wij vrezen namelijk dat voorzieningen die wegbezuinigd worden nooit meer terugkomen. Daarom willen we ons hard maken voor het behoud ervan.

De PvdA zal er altijd voor kiezen om de sterkste schouders de zwaarste lasten te laten dragen. Wij zullen altijd kiezen voor een solidair pakket aan maatregelen die toch een solide begroting opleveren. Juist in moeilijke tijden is de vraag cruciaal wie en wat je als stad wilt zijn. Wat je wilt betekenen voor je inwoners. Wat er echt toe doet. We hopen dat het college daarop een visie geeft en heldere keuzes zal maken, in plaats van de botte bijl of de kaasschaaf te hanteren.

En voorzitter, onze inwoners perspectief bieden geldt zeker voor beleid dat preventief kan werken. Denk aan sport, cultuur en andere sociaal-maatschappelijke zaken.

Op sportgebied kunnen we daar helaas kort over zijn. We zouden in Q1 de Investeringsagenda Sport bespreken. Dat werd Q2, maar dat is ook al bijna voorbij. We horen graag van wethouder Weerwag waarom het college kennelijk geen haast heeft met het investeren in sport. Schiet de realisatie van de nieuwe sporthal in het Van Doornenplantsoen wel op?

Op cultureel gebied zien we met leden ogen het voornemen van het nieuwe kabinet om cultuur meer te belasten aan. We horen graag van de wethouder welke ideeën hij heeft over hoe we de net van corona herstellende cultuursector lokaal kunnen blijven ondersteunen.

We zijn blij dat ook het college een nieuw theater in het Van Tuyllpark steunt. Wel maken we ons zorgen om de ontwikkelingen bij het CKC. Sinds wij een jaar geleden mondelinge vragen stelden over de vele bestuurswisselingen daar zijn we inmiddels alweer 3 interim-directeuren verder én is de artistiek leider opgestopt. Is de wethouder hierover met het bestuur in gesprek en schaadt dit de uitwerking van de culturele agenda?

Daarnaast is de PvdA ervan overtuigd dat we moeten besluiten om ons erfgoed snel onder te brengen. Daarom dienen wij de motie van D66 mede in om dit nog dit jaar te regelen en dit niet van andere projecten afhankelijk te maken.

Voorzitter, omdat wij dus ook willen investeren in goede, nieuwe ideeën voor de stad, dienen wij een aantal moties in, en die licht ik graag toe.

In de Wmo zien we dat we weer achterlopen met het behandelen van de aanvragen en dat we moeite hebben goede medewerkers aan te trekken. Er zijn gemeenten die een creatieve oplossing hebben bedacht: het instellen van een was- en strijkservice. Daarmee ontlasten we deze medewerkers, en geven we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt weer een kans. Er zijn al heel wat gemeenten die hier met succes mee werken, wij willen graag kijken of we ook voor Zoetermeer iets dergelijks kunnen opzetten. Onze motie daarover levert tijd en geld op en wordt mede ingediend door CU/SGP, PDvZ en Forum voor Democratie.

Ook pleiten wij samen met ZV, CDA, Forum voor Democratie, GroenLinks en D66 in een motie voor een Flexpool met studenten. Studenten kunnen ambtenaren van de gemeente ontlasten bij taken die zij goed kunnen overdragen, zodat zij zich met de ingewikkeldere zaken kunnen bezighouden en de eenvoudigere taken kunnen worden uitbesteed.

Voorzitter, dan iets heel anders: de PvdA pleit al heel lang voor begrijpelijke taal in de communicatie van de gemeente, zowel online als op papier. Jargon sluipt er al gauw in, als je niet oplet. Onze APV is zo’n document dat natuurlijk juridisch goed in elkaar moet zitten, maar daardoor voor inwoners die de Nederlandse taal niet goed beheersen, lastig te doorgronden is. En het is de belangrijkste verordening die we hebben. Daarom pleiten wij er in een motie voor om een vertaalslag te maken van de APV naar B1-niveau en deze extra aan te bieden voor deze doelgroep, als extra service dus.

Op het gebied van ons groen heeft de PvdA ook nog een wens.
Ieder voorjaar en zomer komen grasaren, oftewel kruipers, weer te voorschijn. Deze kleine korenhalmpjes bevinden zich op veel buitenplekken, zowel op straat als op ongemaaide grasvelden. Voor met name honden geven deze kruipers veel problemen omdat ze weerhaken hebben en in de huid vast gaan zitten. Dit kan leiden tot verwondingen en daarmee ontstekingen. Via een motie pleiten wij ervoor om anders te maaien om dierenleed te voorkomen. Deze is mede-ondertekend door D66 en de PVV.

Voorzitter, ik zou namens de PvdA nog veel meer onderwerpen aan willen stippen. Anders had ik zeker nog een uitvoerig verhaal gehouden over duurzaamheid, veiligheid of armoedebeleid, onderwerpen die ons eveneens zeer na aan het hart gaan. Op het gebied van betaalbaar en duurzaam wonen en bouwen bijvoorbeeld hebben we als PvdA een aantal ideeën, die we echter zullen bewaren tot we de Ruimtelijke Strategie en Woningbouw als Aanjager zullen bespreken in de raad. Dat lijkt ons een betere plek.

Voorzitter ik ga afronden. Er dreigt een conservatieve wind te gaan waaien in Nederland. Daar maakt de PvdA zich grote zorgen over, met name over wat er vanuit het nieuwe radicaalrechtse kabinet op ons af zal komen, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid en de natuur, van betaalbaar wonen, van migratie, van LHBTI-beleid…

Komt dit nieuwe kabinet met geld over de brug om Het Ravijn tegen te gaan? We hebben er helaas nog geen idee van, want de coalitie moest eerst nog even de rechtsstaat garanderen en op zoek naar capabele bewindslieden. Pas de komende weken gaat premier Schoof onderhandelen over de uitwerking van het Hoofdpijnenakkoord. Zou het niet mooi zijn als het college van Zoetermeer de premier vanuit zijn eigen stad een brief schrijft met niet alleen felicitaties, maar ook met een extra oproep om gemeenten zichzelf niet kapot te laten bezuinigen?

De PvdA is er niet gerust op dat het goed komt en hoopt dat Zoetermeer, bijvoorbeeld als het gaat om de opvang van statushouders en Oekraïners of de rechten van de regenbooggemeenschap, met een open blik en compassie iedereen die hier woont, tegemoet blijft treden. Dat we doorgaan met het bouwen van voldoende betaalbare woningen, dat we doorgaan met de verduurzaming van onze gemeente, dat we doorgaan met een menswaardig en ruimhartig armoedebeleid. Met name dat laatste is cruciaal, omdat iedereen in het land in verkiezingstijd het prachtige sociaaldemocratische ideaal van bestaanszekerheid had ontdekt, maar de nieuwe coalitie doodleuk de koppeling tussen de AOW en de uitkeringen en het minimumloon wil loslaten. Waarmee de bijl zou worden gezet aan onze verzorgingsstaat.

Voorzitter, dan echt tot slot: onze inwoners verwachten van ons verantwoorde keuzes. Elke dag weer. Maar vooral het komende jaar. Wij wensen het college en alle ambtenaren die een helse klus moeten gaan klaren, heel veel succes, wijsheid en compassie toe.

Ingediende moties:

Tweede termijn; gesproken woord geldt

Voorzitter,

Vandaag heeft het dreigende financiële ravijn het debat gedomineerd.
Het geeft deze raad kleur dat we een aantal stevige debatjes met elkaar hebben gehad, bijvoorbeeld over wel of geen lastenverzwaring of een burgerberaad. Dat burgerberaad bleek toch wel een extreem radicaal voorstel tot ultra-participatie te zijn. Wij denken dat het wel uitvoerbaar is, ook tijdig, juist daarom stellen we het nu voor. En het is te betalen, want incidenteel kan alles, aldus de wethouder Financiën.

De discussies geven mooi aan hoe verschillend je als partijen tegen de bezuinigingen kunt aankijken. We hopen dat we in 2025 weloverwogen keuzes kunnen maken met echte ruimte voor de raad.

Ik dank het college voor de redelijk positief getinte advisering van een aantal van onze moties. We hebben motie 39 over de APV in begrijpelijke taal aangepast en spreken nu niet meer over een extra versie, maar over een extra toelichting.

De heer Van der Vlies vroeg naar de studentenflexpool. De leerarbeidsplaats naar aanleiding van zijn motie over studentambtenaren is een stage, de student is in dienst en krijgt begeleiding. Onze flexpoolstudent is een flexkracht die op afroep ingeschakeld kan worden voor een snelle klus. Dat bijt elkaar dus niet.

De wethouder heeft toegezegd hondenbezitters jaarlijks te informeren over de grasaren. Wij daarom trekken onze maaimotie nr 40 hierover in. En ook motie 38 over de was- en strijkservice trekken we in.

Voorzitter, tot slot: Ik keek onlangs naar de raad van Rotterdam en Renkum, of all places. Daar gingen harde beschuldigingen jegens elkaar als warme broodjes over de toonbank. Wat mogen we blij zijn dat we in dit huis op een nette manier met elkaar omgaan. Dank aan het college en de collega’s daarom voor het goede debat van vandaag. We gaan een lastig jaar tegemoet met moeilijke beslissingen, maar samen komen we daar vast wel uit. Daarom zeg ik als voormalig docent Duits: “Wir schaffen das”.