Najaarsdebat over de begroting 2024

Op maandag 6 november 2023 vond het najaarsdebat van de gemeenteraad plaats. De raad debatteerde de hele dag over de begroting en het beleid van de gemeente Zoetermeer voor de komende vier jaren, met de nadruk op 2024. Alle raadsfracties hebben aangegeven wat zij belangrijk vinden voor Zoetermeer. Aan het eind van het debat is de begroting voor volgend jaar vastgesteld.

Fractievoorzitter Margot Kraneveldt was namens de PvdA Zoetermeer als allerlaatste van alle politieke partijen aan de beurt om te spreken dit keer. De PvdA sprak vanzelfsprekend over klassieke sociaaldemocratische thema’s als solidariteit, bestaanszekerheid en betaalbaar wonen, maar haalde ook het Israëlisch-Palestijnse conflict aan en hield een pleidooi voor een stadsbrede dialoog over vrede en compassie. Daarnaast besteedde de PvdA aandacht aan cultuur in Zoetermeer.
De fractie heeft dit jaar negen moties ingediend om de begroting nog wat aan te passen. Van deze negen ideeën zijn er 2 ingetrokken, 2 aangenomen en (helaas) 5 verworpen. Onderaan deze pagina staan ze één voor één genoemd.

Spreektekst Margot Kraneveldt – begroting 2024

(gesproken woord geldt)

Voorzitter,

Niet alleen in de harten van mensen in het Midden-Oosten, maar ook in de harten van Zoetermeerders roept de oorlog tussen Israël en Hamas hevige emoties op. Een verschrikkelijk conflict waarbij onschuldige mensen aan beide zijden sterven, geliefden verliezen en al hun bezit kwijtraken. Zij verdienen ons medeleven en onze steun. Het is mooi om te zien dat velen in Zoetermeer met hen meeleven. Gelukkig hebben wij in Zoetermeer geen demonstraties gehad die uit de hand liepen, of nare geweldsincidenten op straat.
Maar dat kan anders worden als deze oorlog voortduurt en er geen oplossing wordt gevonden voor het Israëlisch-Palestijnse conflict. Daarom vindt de PvdA het noodzakelijk dat wij als stadsbestuur initiatieven in de stad ondersteunen, bijvoorbeeld die van het ILOZ of van scholen, om de dialoog met elkaar aan te gaan, om samen dingen te organiseren, om wederzijds begrip te kweken. Als je met elkaar praat, eet of muziek maakt en elkaar leert kennen, kom je nader tot elkaar. Met name voor jongeren is dat belangrijk. De PvdA roept samen met GroenLinks het college daarom op hier proactief werk van te maken, samen met relevante organisaties in de stad.
En tussen al het geweld in Israël en Gaza door woedt er natuurlijk ook nog steeds een oorlog in Oekraïne. Ook die is nog lang niet voorbij. En dan is het best raar om over te gaan op waar we hier vandaag voor bij elkaar zijn: de begroting van onze stad en de plannen die we willen maken voor de toekomst. Maar toch moet dat, want het is tenslotte onze taak om het college te controleren en kaders mee te geven.

De begroting voor 2024 en 2025 schrijven nog zwarte cijfers. Vanaf 2026 komen we in het financiële ravijn terecht. De PvdA is het eens met de lijn van Raden in Verzet en de VNG. Zolang ons budget door het Rijk niet is aangevuld, kunnen we geen zwarte cijfers schrijven in 2026 en 2027. Als we toch een poging doen om naar zwarte cijfers toe te werken, bieden we alleen maar de rijksoverheid de kans om dat gat te laten bestaan, en bezuinigen we onze stad kapot. En dat wilden we toch niet met z’n allen?
Daarom vindt de PvdA Zoetermeer ook dat we alle aangenomen moties uit het Voorjaarsdebat in de begroting moeten verwerken, ook al stemden we zelf tegen die ene peperdure motie van de VVD zonder dekking. Laten we van dat ravijn niet het probleem maken van onze inwoners, maar het op het bord van de Rijksoverheid laten liggen. En dat moeten we als gemeenten samen doen. Graag horen wij van de wethouder financiën wat zijn inzet hierop is.
Het feit dát er een financieel ravijn opdoemt, wil niet zeggen dat er geen enkel nieuw beleid mogelijk is, of dat eenmalige wensen niet financieel gerealiseerd kunnen worden.
Ook de PvdA wil vandaag een aantal voorstellen doen.

Voorzitter, de PvdA vindt dat iedereen recht heeft op gelijke kansen en toegang tot basisvoorzieningen, ongeacht achtergrond of financiële situatie. Dat is een morele plicht én een praktische noodzaak om sociale ongelijkheid te verminderen en is ook in het kader van preventie natuurlijk uiterst belangrijk.
Gelukkig hebben we in Zoetermeer de ZoetermeerPas, waar mensen die het niet breed hebben en hun kinderen gebruik van kunnen maken. Er zijn echter kinderen van gescheiden ouders die er geen gebruik van kunnen maken, als zij officieel zijn ingeschreven bij de ouder in een andere gemeente. De PvdA vindt, samen met ZV, D66, GL en het CDA, dat wij hier ons hart moeten laten spreken en ruimhartig moeten toekennen, zodat deze kinderen kunnen blijven meedoen. Geef hen gewoon een pas.
Dan iets over de bijstand. De PvdA diende in 2021 een motie in om giften in de bijstand tot 1200 euro vrij te stellen. Die motie is toen voortvarend uitgevoerd. Echter: de kosten voor levensonderhoud zijn inmiddels flink gestegen en er is ruimte in de wet om dat bedrag te verhogen. Daarom dienen wij met CU-SGP, GL, het CDA en FvD een motie in om deze ruimte ook in Zoetermeer te benutten en er 1800 euro van te maken.

Voor de PvdA is genoeg betaalbare woningen bouwen één van de belangrijkste uitdagingen de komende decennia. Hoe zorgen we ervoor dat er voor iedereen een woning beschikbaar komt, die ook nog een beetje te betalen is? Er is in Zoetermeer een grote behoefte aan meer sociale huur- en betaalbare koopwoningen.
We hebben voor nieuwbouw een percentage van 27% sociale woningbouw afgesproken. Een Vereveningsfonds kan sociale woningbouw stimuleren. De bedoeling daarvan is dat ontwikkelaars geld in dat fonds storten als ze te weinig betaalbaar bouwen, dat dan ten goede komt aan projecten elders in de stad waar juist meer betaalbaar gebouwd wordt. Wij willen graag samen met CU-SGP en GL dat het college onderzoekt of een dergelijk fonds voor Zoetermeer wenselijk en haalbaar is en welke voorwaarden daarvoor nodig zijn.

Voorzitter, een sector die eveneens een stimulans kan gebruiken, is ons culturele veld. Bezoekers weten steeds meer hun weg terug te vinden richting de culturele instellingen. Dit is mede te danken aan het Herstelfonds Cultuur. De PvdA wil er echter voor zorgen dat de zieke cultuurpatiënt volledig herstelt en niet weer in elkaar zakt.
In 2024 is maar de helft van het geld beschikbaar dat in 2023 beschikbaar was. In de commissie is gezegd dat er bij behoefte ruimte moet zijn om extra budget toe te kennen voor de cultuursector. Herkent de wethouder die behoefte en steunt zij het voorstel dat wij samen met D66 en GL doen om voor 2024 een bedrag ter grootte van €100.000 toe te voegen?
Een ander cultureel probleem waar wij aandacht voor willen vragen, is het nieuwe Zoetermeerse theater dat al een flinke tijd klaar staat om in gebruik genomen te worden in het Van Tuyllpark.
Er is een tekort aan culturele ruimtes zoals broedplaatsen, ateliers en speelruimtes. Amateurgezelschappen zoeker steeds vaker naar alternatieven buiten de stad. Waarom moet dit alles zo lang duren? Klopt het dat het alleen nog op de erfpacht hangt? De PvdA zegt, met ZV, GL en D66: ga zo snel mogelijk in gesprek met betrokken partijen en gooi dat theater zo snel mogelijk open.
Ook stellen we voor om, wat altijd goed voor de democratie is, de vergaderingen van deze raad op ZFM uit te zenden. Graag zien we dat het college daarover in gesprek gaat met onze aangewezen lokale omroep.

Voorzitter, ik refereerde aan het begin van mijn betoog al even aan de situatie in Oekraïne. Wij vangen veel vluchtelingen uit dat land op, en dat gaat goed. Daarvoor verdient de gemeente een compliment. Ook de opvang van statushouders in de voormalige PI verloopt tamelijk geruisloos en zonder de door sommigen vooraf zo gevreesde overlast. Daar zijn we heel blij mee.
Echter: dat geldt niet voor de vluchtelingen in Ter Apel en de omwonenden van het aanmeldcentrum daar. Wij begrijpen dan ook de wens van het kabinet om de opvang beter te spreiden over het land. Er zal ook op Zoetermeer, mét of zónder spreidingswet, een beroep worden gedaan in de komende maanden. Daar kunnen we maar beter op voorbereid zijn. Daarom dienen wij een motie in waarin we het college verzoeken alvast actief op zoek te gaan naar mogelijke nieuwe opvanglocaties.

Voorzitter, een opvanglocatie van een geheel andere orde is de biodiversiteitstoren aan de rand van de Plas van Poot. In die toren oftewel dierenflat huizen inmiddels allerlei dieren, maar de toren is nog niet helemaal af. Want niet alleen vluchtelingen verdienen wat de PvdA betreft een warm welkom in Zoetermeer, maar ook de vleermuis. De meer-vleermuis welteverstaan. Dat is een zeldzaam beestje dat er graag warmpjes bij zit. En dat kan. Met een paar zonnepanelen bouwen we een opvanglocatie waar de meervleermuis hopelijk op af komt. En we doen er nog relevant wetenschappelijk onderzoek mee ook. Daarom dienen wij met GL en D66 een motie in om deze zonnepanelen vanuit de gemeente te financieren.

Voorzitter, ik rond af. Ik zou namens de PvdA nog veel meer onderwerpen aan willen stippen. Anders had ik zeker nog een uitvoerig verhaal gehouden over onderwijs, zorg of duurzaamheid, onderwerpen die ons eveneens zeer na aan het hart gaan. Maar gelukkig zijn daar onze politieke vrienden en tijdelijke bondgenoten in deze raad wier moties op deze beleidsterreinen wij voor een groot deel mede indienen.

En dan echt tot slot: de PvdA dankt ons ambtelijk apparaat hartelijk voor zijn inzet in het afgelopen jaar, en wenst het college en de raad veel wijsheid bij voor de vele besluiten die we ook komend jaar weer moeten nemen. Samen kan het!

– – – –

Klik op de link voor het tweede deel van de dag: de spreektekst van Margot Kraneveldt na de eerste termijn van het college
Spreektekst tweede termijn begrotingsdebat 2024 PvdA Zoetermeer

– – – –

De Partij van de Arbeid Zoetermeer diende deze keer de volgende moties in.

Vereveningsfonds sociale woningbouw – motie 2311-44 – verworpen – 10 voor en 27 tegen
Stadsbrede dialoog voor vrede en compassie – motie 2311-45 – verworpen – 12 voor en 25 tegen
ZoetermeerPas kinderen gescheiden ouders – motie 2311-46 – verworpen – 17 voor en 20 tegen
Giften in de bijstand vrij tot 1800 euro – motie 2311-47 – aangenomen – 21 voor en 16 tegen
Laat herstel culturele sector doorzetten – motie 2311-48 – verworpen – 18 voor en 19 tegen
Een nieuw Zoetermeers theater – motie 2311-49A – aangenomen – 23 voor en 14 tegen
De Zoetermeerse gemeenteraad op ZFM – motie 2311-50 – ingetrokken
Locaties voor vluchtelingenopvang – motie 2311-51 – ingetrokken
Een warm welkom voor de vleermuis – motie 2311-52 –verworpen – 18 voor en 19 tegen