Een tweede leven voor de galerijflats
Onlangs was ik bij een bijeenkomst van het Architectuurpunt. Tijdens deze bijeenkomst werd er gesproken over een tweede leven voor de galerijflats in Zoetermeer.
Dit Polygoon filmpje*, getoond tijdens de bijeenkomst, geeft een mooi beeld van de nieuwbouw in Zoetermeer in 1973:
Nadat in 1962 Zoetermeer officieel was aangewezen als overloopkern, om de woningnood in Den Haag op te vangen, werd in 1968 het structuurplan voor Zoetermeer vastgesteld. Het plan was om een stad te gaan bouwen bestaande uit een aantal grote woonwijken. Deze lagen om de oude dorpskern heen. Ook werd er gestreefd naar een stad met een hoge bouwdichtheid, 50 tot 60 woningen per hectare. Dat betekende dat 75% van de Zoetermeer bevolking in hoogbouw zou komen te wonen.
In de tweede helft van de jaren 60 werd er begonnen met de bouw van de wijken. Waar de nieuwe woonwijken tegen het oude dorp aan lagen kwam laagbouw en hoe verder je van het dorp vandaan ging, hoe hoger de gebouwen werden. Galerijflats vormden een belangrijk onderdeel van deze wijken. Deze flats konden, door de uitvinding van tunnelgietbouw, in een hoog tempo gebouwd worden. De woningen in de galerijflats waren, met hun 90 vierkante meter, ruim voor hun tijd en vrij indeelbaar. Verder waren ze door onder andere hun inbouwkeukens, douches en liften comfortabel voor de bewoners. En er werden garages gebouwd met daktuinen.
Inmiddels is het 44 jaar geleden dat de laatste twee grote galerijflats in Zoetermeer verrezen: het Savelsbos en het Zalkerbos. En de grote vraag is, wat te doen met deze flats? Slopen? Of ze een tweede jeugd geven? Wat is er mogelijk? Dick de Gunst, architect en directielid bij Hans van Heeswijk Architecten, liet aan de hand van een drietal voorbeelden zien hoe je galerijflats zo kan aanpakken dat ze weer voldoen aan de hedendaagse woonwensen en –eisen en weer zo’n dertig jaar vooruit kunnen.
Zoals ik eerder al aangaf zijn de flats gebouwd met de methode tunnelgietbouw. Daardoor zijn de betonconstructies na al die jaren nog altijd zeer sterk. Hierdoor kan je bij deze flats de constructies hergebruiken bij het opknappen van de gebouwen, wat ook nog eens duurzaam is.
Bij het opknappen van de galerijflats kan je onder andere denken aan het vervangen van verouderde cv- en afvoersystemen, plaatsing van duurzame gevelelementen, overzichtelijk maken van de indeling van de berging, plinten, entrees en liftschachten transparanter en toegankelijker maken, verruimen van balkons en de aanleg van daktuinen.
Cruciaal hierbij is het, vanaf het begin, betrekken van de bewoners van de galerijflat bij het gehele proces. Zij kennen de gebreken van hun flat als de beste en samen met de bewoners kan je er voor zorgen dat zij, en toekomstige bewoners, weer jaren kunnen genieten van hun woningen.
* “Snelst groeiende gemeente van ons land” (https://www.openbeelden.nl/users/beeldengeluid)
https://www.openbeelden.nl/media/2629/Snelst_groeiende_gemeente_van_ons_land
Door Polygoon-Profilti (producent)/Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (beheerder), gelicenseerd onder Creative Commons.
