Spreektekst PvdA Perspectiefnota 2020 – deel 1

“Samen verder: investeer in Zoetermeer”

Datum:  22 juni 2020, 1e termijn
Woordvoerder: Margot Kraneveldt
(Onderaan de pagina treft u de links aan naar de stukken; gesproken woord geldt.)

Voorzitter,

Wie had vier maanden geleden kunnen denken dat een piepklein virusje zo’n mega-impact op ons leven zou hebben? Corona is een maatschappelijke en economische mokerslag gebleken.

De Partij van de Arbeid wil allereerst aan iedereen die is getroffen door corona haar medeleven en steun uitspreken. En onze enorme waardering en dankbaarheid aan de mensen in diverse cruciale beroepen, die in onze stad zo hard hebben gewerkt om voor onze inwoners te zorgen en ons voor te bereiden op de hopelijk tijdelijke 1,5 meter-samenleving. Recht vanuit ons hart: dankjulliewel!

Het is nu juni 2020. We mogen weer op een terrasje gaan zitten, naar de bioscoop, en hopelijk gauw weer vaker naar oma en opa in het verpleeghuis en op vakantie. Dat biedt hoop. Maar er is nog geen vaccin, een tweede uitbraak kan volgen, en onze economie is aan diggelen geslagen. Voor veel mensen is het maar de vraag of ze hun favoriete werk kunnen voortzetten. Of ze nog een baan zullen hebben. En als ze zonder werk zijn komen zitten, of ze snel weer aan de slag kunnen.

Hoe komen we samen sterker uit deze crisis, dát is nu de vraag. Wordt als er een vaccin is alles weer als vanouds, of gaan we sommige dingen anders doen? Never waste a good crisis… Die vraag heeft het college via een corona-impactanalyse bij ons neergelegd. Ons wordt een keuze gepresenteerd tussen ‘schadeherstel of nieuwe patronen, tussen aanpak van pijnpunten of integrale aanpak van vraagstukken, tussen ad hoc bijdragen of anticyclisch investeren’. Maar natuurlijk is het niet óf óf, maar én én. Of soms het een, soms het ander. Over deze vraag moeten we zeker bij de begroting stevig het debat aangaan.

Die impactanalyse is zoals het college zelf zegt ‘een momentopname op basis van de huidige beschikbare kennis’. De prognoses liegen er echter niet om:

–  De economische crisis raakt ook Zoetermeer hard en diep
–  Kwetsbaren worden zwakker, nieuwe kwetsbaren komen erbij
–  De tweedeling wordt verscherpt, kansen worden ongelijker
–  Er is meer onzekerheid over de woningmarkt

Voor de PvdA is het duidelijk. Een sterke en daadkrachtige overheid, ook lokaal, moet nu de regie pakken om Zoetermeer door deze crisis heen te loodsen. Maar niet zonder het democratische debat in de raad.

Dat de Enecogelden deels gebruikt gaan worden om de genomen coronanoodmaatregelen te bekostigen en om te zorgen dat voorzieningen niet omvallen en we de begroting voor 2021 sluitend kunnen maken, kan op steun van de PvdA rekenen.

Maar deze gelden zijn geen zak van Sinterklaas waaruit we te pas en te onpas tekorten kunnen bijpassen om dan te ontdekken dat de cadeautjes op zijn en onze financiële stoomboot op ramkoers ligt. Wat ons betreft worden de resterende Enecogelden in een brede bestemmingsreserve gestort, waar alleen goed gemotiveerd een beroep op kan worden gedaan.

Met de actie “Wat zou u doen met 95 miljoen” heeft de PvdA kort voor de crisis onze inwoners gevraagd waaraan zíj de Enecogelden wilden besteden. 405 mensen hebben gereageerd. Zij willen graag een deel opzij zetten, op de korte termijn 48 miljoen uitgeven en de woningnood oplossen, betere zorg geven aan jong en oud,  meer veiligheid en mensen in armoede helpen. En o ja: absoluut een nieuw zwembad! Wij zullen voor de begroting een vervolg geven aan deze actie door nogmaals een enquête te houden, maar dan mét de kennis van corona.

Wat we in ieder geval níet moeten doen, voorzitter, is de fout maken om in Zoetermeer de hand op de knip te houden. Juist nu is het aan de lokale overheid om te investeren in de stad. Niet alleen in geld, maar ook in aandacht en focus.

Onze aandacht en focus gaat allereerst uit naar mensen met onzekere contracten en met een laag inkomen, mensen met een beperking en kinderen met achterstanden. Zij worden extra hard geraakt door de crisis. Juist nu willen wij solidair zijn met onze meest kwetsbare inwoners.

De PvdA vindt daarom dat in het bezuinigingspakket ‘Ombuigen en Vernieuwen’ opnieuw gekeken moet worden naar de maatregelen die de meest kwetsbare groepen in onze stad al hard raken. Wij vrezen dat én dit bezuinigingspakket  én de coronacrisis tezamen te veel zijn. Want stapeling van financiële tegenvallers vindt de PvdA onverteerbaar en het college wilde dit ook niet. Wij vragen het college in het najaar daarom een heldere analyse te geven van de impact van bezuinigen en corona tezamen op deze groepen. Daar voeren we dan graag in het najaar het debat opnieuw over.  We zullen hiertoe een motie indienen.

Voorzitter, door de uitbraak van het coronavirus staan de baan en het inkomen van vele Zoetermeerders op de tocht. Mensen met een flexcontract, zelfstandigen in de culturele sector, oproepkrachten in de horeca worden als eersten geraakt. Maar ook de spreekwoordelijke hardwerkende Nederlander die nooit van een uitkering gebruik hoefde te maken, is nu kwetsbaar geworden.

Graag vragen wij ook in Zoetermeer aandacht voor flexwerkers en zzp-ers. Wat kan het college voor hen, aanvullend op landelijk beleid, betekenen? Zijn er al gesprekken gaande hierover in onze arbeidsmarktregio en met werkgevers?

Met betrekking tot de zorg wil de PvdA voorop stellen dat er in Zoetermeer en in de regio de afgelopen maanden geweldig  is samengewerkt. Er is snel opgeschaald, informatie is goed uitgewisseld. Schotten gingen omver, opeens bleek heel veel mogelijk. De eerstelijns-zorg in Zoetermeer heeft goed gewerkt en dat is een heel groot compliment waard.

Maar er komt een grote vergrijzingsgolf op ons af. Dat gaan we vooral merken in de wmo. Voldoende zorgpersoneel is cruciaal. Hoe gaat het college onze zorgaanbieders helpen om Zoetermeer aantrekkelijk te maken voor hun personeel? Kan de gemeente helpen bij het behouden van oud-zorgmedewerkers die de afgelopen maanden terug zijn gekomen naar de zorg?

Vanaf half maart heeft een groot aantal patiënten en cliënten de zorg die zij ontvangen, uitgesteld of vermeden. Nogal wat mensen verkiezen sindsdien mantelzorg boven professionele hulp, de hulp in de huishouding wordt afgezegd. Ziet het college deze verschuiving ook, en hoe kunnen we daarop inspelen om mantelzorgers beter te ondersteunen?

En graag vragen we speciale aandacht voor mensen met een beperking en chronisch zieken. Onze Toegankelijkheidsraad vertelde ons dat men door de gemeente onvoldoende betrokken is bij invoering van de 1,5m-regels in de openbare ruimte. Veel chronisch zieken en gehandicapten sluiten zich op in huis. Het uitstellen van medische behandelingen geeft onrust en het uitblijven van het opstarten van de dagopvang werkt isolerend, blijkt uit onderzoek. Wij dienen een motie in om het college te verzoeken om met deze extra kwetsbare groepen meer rekening te houden.

Het onderwijs start langzaam op in haar normale vorm. De leraren en scholen in Zoetermeer verdienen een groot compliment voor hoe zij in korte tijd het onderwijs op afstand hebben ingericht. We weten allemaal dat de impact van corona vooral op de meest kwetsbare leerlingen het grootst is.

Er moet een gecoördineerde aanpak voor het tegengaan van achterstanden komen, zowel voor de korte als lange termijn. Daarvoor is een actieve inzet op onderwijs noodzakelijk.

Wat is de stand van zaken op dit moment, vragen wij het college? Hoe staat het met de zomerscholen en andere programma’s voor leerlingen die dit het hardste nodig hebben? Kunnen we die intensiveren? Kan de gemeente de regie  pakken met een gecoördineerde aanvraag van het landelijk budget en scholen, ouders en huiswerkbegeleiding erbij betrekken?

Kunnen we met het Zoetermeerse onderwijsveld een langetermijnplan opstellen waarin we extra inzetten op het niet verder laten oplopen van achterstanden?

Juist nu is het van belang scholen extra te ondersteunen bij het bereiken van thuiszitters, maar ook peuters niet uit het oog te verliezen door het bereik van voorschoolse educatie op peil te houden, en jongeren die hun opleiding niet hebben kunnen afmaken en daardoor tussen wal en schip dreigen te vallen, intensiever te begeleiden.

Voorzitter, in deze tijd zijn zorgen over je huis wel het laatste wat je kunt gebruiken. De zekerheid van een fijne en betaalbare woning is onbetaalbaar. Toch dreigen veel mensen hun woning kwijt te raken. Zeker tijdens corona is dat ook vanuit gezondheids-oogpunt volkomen onverantwoord. Huisuitzettingen vanwege plotselinge inkomensterugval moeten worden voorkomen. Met corporaties wordt sowieso al gesproken, maar worden ook particuliere verhuurders benaderd door de gemeente?

De coronacrisis kan een remmend effect hebben op de woningmarkt en de bouwproductie. Dat laatste zou voor Zoetermeer heel slecht zijn. Daarom moeten we alles op alles zetten dat bouwprojecten doorgang vinden. Extra inzet hierop vinden wij als PvdA zeer belangrijk. We willen dat het college zich niet concentreert op alles, maar vooral op projecten die op de korte termijn kansrijk zijn.

Wij zien ook kansen om de duurzaamheid in Zoetermeer juist nu aan te jagen. Zeker voor mensen met een kleine portemonnee kunnen energiebesparende maatregelen geld opleveren. Hoe staat het met het Duurzaamheidsplatform en de ontzorging van inwoners die hun huis willen verduurzamen?

We snakken allemaal naar het moment dat we weer als vanouds naar een concert, festival  of toneelstuk kunnen. Net als de horeca en het toerisme wordt de culturele sector keihard getroffen door de coronacrisis.

We moeten onze cultuurdragers in Zoetermeer, onze Cultuurkanjers, nú steunen, zodat we zodra de crisis voorbij is, ervan kunnen blijven genieten. Het kan toch niet waar zijn dat we het Stadstheater, het CKC, de Bibliotheek, de Boerderij of onze twee musea laten omvallen? Daarom willen we ons hard maken voor het behoud ervan. Wij draaien liever aan de knoppen van parkeertarieven of de OZB bijvoorbeeld, dan dat we dát laten gebeuren. Die knoppen kunnen we in welvarende tijden namelijk wél weer terugdraaien.

Daarom dient de PvdA een motie in met het verzoek aan het college om samen met de cultuursector een plan te maken hoe we voor de korte termijn  onze Cultuurkanjers overeind kunnen houden, en op de lange termijn afspraken kunnen maken over bijvoorbeeld nieuwe verdienmodellen of meer samenwerking.

Voorzitter ik rond af.

Het college vraagt de raad terughoudendheid en geduld bij deze Perspectiefnota, zodat we bij de begroting beter kunnen besluiten wat nodig is. De PvdA begrijpt die vraag, maar terughoudendheid en geduld moet wel van twee kanten komen, en wij vragen het college om dus hetzelfde te doen.

Maak van ons geduld geen misbruik om onder het kopje ‘corona’ allerlei zaken erdoor te drukken terwijl we daar niet over kunnen praten met elkaar. Zorg ervoor dat Zoetermeer dé plek is waar de raad tijdig en compleet over alle relevante informatie en analyses beschikt om in november de juiste beslissingen te nemen. Dé plek waar een eerlijk debat plaatsvindt, waarbij ook de oppositie de mogelijkheid heeft om goede voorstellen gerealiseerd te krijgen. En ook dé plek waar we heel gauw dat budget voor citymarketing afschieten en echt inzetten voor onze inwoners.

De PvdA wenst ons stadsbestuur veel wijsheid en alle inwoners van Zoetermeer heel veel sterkte toe de komende tijd. Het wordt een druk en spannend najaar. En ondanks alle ellende en onzekerheid  hopen we dat onze inwoners zullen genieten van een fijne zomer zonder corona, waarin we er weer op uit kunnen en plezier hebben. Als we sterk, sociaal en solidair met elkaar blijven, moet dat lukken!

Ingediende moties:

Motie 2006-12 PvdA – Paragrafen Duurzaamheid en Toegankelijkheid beter invullen
Motie 2006-13 PvdA – Extra aandacht chronisch zieken en gehandicapten
Motie 2006-14 PvdA – Houd onze Cultuurkanjers overeind!
Motie 2006-15 PvdA – Analyse impact bezuinigingen én corona

De raadsvergadering van 22 juni terugzien of de stukken inkijken kan hier:
https://ris2.ibabs.eu/Agenda/Details/Zoetermeer/7289ef42-3e7d-4bea-99de-cbfe66d5b8da

De raadsvergadering over de Perspectiefnota is na de eerste termijn van de raad geschorst en ging op maandag 29 juni om 18.00 uur verder met de eerste termijn van het college en met de tweede termijn van raad en college. Daarna werd er over de moties, de amendementen en natuurlijk de Perspectiefnota zelf gestemd. Zie verder bij: https://zoetermeer.pvda.nl/nieuws/voorjaarsdebat-beleidsarme-perspectiefnota-deel-2/

(De raadsleden zitten door de coronamaatregelen minstens 1,5 meter uit elkaar.)